Βησσαρίων Λαρίσης
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Με το όνομα Βησσαρίων Λαρίσης είναι γνωστοί δύο άγιοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, αρχιεπίσκοποι Λαρίσης κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η μνήμη και των δύο τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου.
Βησσαρίων Α΄ (ο Ηγιασμένος ή ο πρώην)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχιεπίσκοπος Λαρίσης κατά την περίοδο 1490-1499. Ελάχιστα είναι γνωστά για την ζωή του. Προηγουμένως διετέλεσε επίσκοπος Δημητριάδος ενώ παραιτήθηκε από τον θρόνο της Λαρίσης το 1499 λόγω γήρατος. Καθώς επί όλη σχεδόν τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ήταν γνωστή η ύπαρξη μόνον του Βησσαρίωνος Β΄, κάποιες πηγές που αναφέρονταν στον Βησσαρίωνα Α΄, όπως ένα Πατριαρχικό Σιγγίλλιο που αναφέρεται στην άνοδό του στον θρόνο της Λαρίσης το 1490, προκαλούσαν σύγχυση. Η ύπαρξή του διαπιστώθηκε το 1920, όταν αποκαλύφθηκε μια τοιχογραφία στο παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων στα Τρίκαλα. Στην τοιχογραφία απεικονίζονται συνολικά επτά άγιοι αρχιεπίσκοποι Λαρίσης, μεταξύ αυτών και οι δύο Βησσαρίωνες, με τις προσωνυμίες «ο πρώην» και «ο του Σωτήρος» αντίστοιχα.[1]
Βησσαρίων Β΄ (ο του Σωτήρος)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε το 1489 ή 1490 στις Μεγάλες Πύλες της Θεσσαλίας (σημερινή Πύλη Τρικάλων). Οι γονείς του Σωτήριος και Μαρία ήταν σχετικά εύποροι, με αποτέλεσμα ο νεαρός Βησσαρίων (το κοσμικό του όνομα αγνοείται) να λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, τα λεγόμενα «κοινά γράμματα». Όταν τελείωσε τα κοινά γράμματα, σε ηλικία δέκα ετών, μετέβη στα Τρίκαλα, όπου έδρευε η αρχιεπισκοπή Λαρίσης ήδη από τα μέσα του 14ου αιώνα. Εκεί υποτάχθηκε στον Αρχιεπίσκοπο Μάρκο (1499-1527) και έλαβε το μοναχικό σχήμα. Σύντομα η αφοσίωση και η ευλάβειά του εκτιμήθηκαν από τον μέντορά του και χειροτονήθηκε διάκονος και κατόπιν πρεσβύτερος. Επίσης ο μητροπολίτης Μάρκος φρόντισε για την περαιτέρω μόρφωση του υποτακτικού του, που παράλληλα κέρδισε την εκτίμηση και το σεβασμό των συνανθρώπων του με το έντονο φιλανθρωπικό έργο που επεδείκνυε.
Το 1516/1517 ο Μάρκος χειροτόνησε τον Βησσαρίωνα επίσκοπο για τις ανάγκες της επισκοπής Ελασσόνος και Δομενίκου. Όταν όμως ο άγιος έφτασε στην Ελασσόνα, δεν έγινε δεκτός από τους κατοίκους της, οι οποίοι θεωρώντας την εκλογή του Βησσαρίωνα αντικανονική απευθύνθηκαν στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης για την αποστολή επισκόπου. Έτσι ο νεαρός επίσκοπος επέστρεψε στα Τρίκαλα όπου συνέχισε τη ζωή και τη δράση του όπως προηγουμένως.
Τέσσερα χρόνια αργότερα (1521) πέθανε ο έξαρχος της επισκοπής Σταγών (σημερινή Καλαμπάκα) και ο μητροπολίτης Μάρκος έστειλε στη θέση του τον Βησσαρίωνα, κατόπιν αιτήματος των κατοίκων της πόλης αυτής. Εκεί εργάστηκε όπως και στα Τρίκαλα δικαιώνοντας την επιλογή και τις προσδοκίες του ποιμνίου του. Δεν έλειψαν όμως και οι δυσκολίες και κυρίως η αντιπαράθεση με έναν ιερέα ονόματι Δομέτιο, που σύμφωνα με τους βιογράφους του αγίου, καταφερόταν με συκοφαντίες εναντίον του.
Το 1527 απεβίωσε ο μητροπολίτης Μάρκος και ως διάδοχός του ορίστηκε ο Βησσαρίων κατόπιν επίμονης απαίτησης του θεσσαλικού κλήρου και λαού. Από τη θέση αυτή η δράση και το έργο του Βησσαρίωνος επεκτάθηκε σ’ όλη την αρχιεπισκοπή. Φρόντισε για την διαποίμανση των χριστιανών της περιοχής, ανήγειρε ναούς, επανέφερε στην Εκκλησία την ευταξία που είχε διασαλευτεί μετά την τουρκική κατάκτηση των περιοχών (τέλη 14ου- μέσα 15ου αι.), εξαγόρασε από τους Τούρκους πολλούς χριστιανούς αιχμαλώτους, άνοιξε δρόμους στη Θεσσαλία μέχρι και την Ήπειρο και κατασκεύασε πολλές γέφυρες στα ποτάμια της περιοχής (στην τοποθεσία Κόρακας επί του Αχελώου, στην Σαρακίνα Καλαμπάκας επί του Πηνειού κ.α.). Στα γνωστότερα έργα του περιλαμβάνεται η ανέγερση της Ι.Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, περισσότερο γνωστής ως Μονή Δουσίκου, στις πλαγιές του όρους Κόζιακας, λίγα χιλιόμετρα από την Πύλη. Η μονή χτίστηκε επί των ερειπίων παλαιοτέρου βυζαντινού μοναστηριού με τη συνδρομή του αδερφού του Βησσαρίωνος Ιγνατίου, επισκόπου Καπούας και Φαναρίου (1527-1534). Το καθολικό της μονής όπου υπάρχει τοιχογραφία του αγίου, αποπερατώθηκε επί αρχιεπισκόπου Λαρίσης Νεοφύτου Β΄ (1550-1568/69), ανηψιού του αγίου.
Ο Βησσαρίων απεβίωσε στις 13 Σεπτεμβρίου του 1540. Η μνήμη του τιμάται την 15η Σεπτεμβρίου λόγω των εορτών των εγκαινίων του ναού της Αναστάσεως (13 Σεπτεμβρίου) και της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου). Τιμάται ως πολιούχος στην Καλαμπάκα, όπου ο μητροπολιτικός ναός είναι αφιερωμένος στην μνήμη του, όπως επίσης ναοί και σε άλλες θεσσαλικές και ηπειρωτικές πόλεις (Τρίκαλα, Πύλη, Λάρισα, Φιλιππιάδα). Από τα λείψανα του αγίου σώζεται η κάρα του, η οποία φυλάσσεται στη Μονή Δουσίκου στην Πύλη.
Απολυτίκια
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Απολυτίκιον Αγ. Βησσαρίωνος Β΄
(Ήχος δ΄. Κανόνα πίστεως)
Της Πύλης το βλάστημα, της Θεσσαλίας φωστήρ, της Τρίκκης το σέμνωμα και των θαυμάτων πηγή εδείχθης τρισόλβιε΄ πάσαν δοκιμασίαν εν Χριστώ υπομείνας, δόξη ηγλαισμένος συν Αγγέλοις αγάλλη. Άγιε Βησσαρίων πανάριστε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Απολυτίκιον των δύο Αγίων
{Ήχος α΄. Της ερήμου πολίτης)
Τους κλεινούς ποιμενάρχας της Λαρίσης τιμήσωμεν, τους ομωνυμία και βίω ισαγγέλω εκλάμποντας, τον πρώτον Βησσαρίωνα πιστοί, ομού και τον συνώνυμον αυτώ, Βησσαρίωνα τον δεύτερον εν ωδαίς, συμφώνως ανακράζοντες΄ δόξα τω στεφανώσαντι ημάς, δόξα τω θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δι΄ υμών, πάσιν ιάματα.[2]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου, Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Τόμος Α΄ (Σεπτέμβριος), Εκδόσεις Ίνδικτος, Αθήνα 2007
- Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Ματθαίου Λαγγή, Τόμος Θ΄, Αθήναι 1981
- Μητροπολίτου Τρίκκης και Σταγών Διονυσίου, Ο Άγιος Βησσαρίων (Δούσικον), Αθήναι 1966
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σύγχρονη φορητή εικόνα του Αγίου Βησσαρίωνος του Β΄[νεκρός σύνδεσμος] (από το αγιογραφείο της Μονής Δουσίκου)
- Σύντομη βιογραφία του Αγίου Βησσαρίωνος[νεκρός σύνδεσμος] στον Οργανισμό Προβολής Ελληνικού Πολιτισμού Α.Ε. του Υπουργείου Πολιτισμού
